سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه کاشان

احمدی, محمدحسن. (1399). حدیث و طبقه‌بندی آن در رویکردی تاریخی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 12(2), 49-74. doi: 10.22052/12.2.3
محمدحسن احمدی. "حدیث و طبقه‌بندی آن در رویکردی تاریخی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 12, 2, 1399, 49-74. doi: 10.22052/12.2.3
احمدی, محمدحسن. (1399). 'حدیث و طبقه‌بندی آن در رویکردی تاریخی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 12(2), pp. 49-74. doi: 10.22052/12.2.3
احمدی, محمدحسن. حدیث و طبقه‌بندی آن در رویکردی تاریخی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1399; 12(2): 49-74. doi: 10.22052/12.2.3

حدیث و طبقه‌بندی آن در رویکردی تاریخی

حدیث پژوهی
مقاله 3، دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 24، آذر 1399، صفحه 49-74    اصل مقاله (356.79 K)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22052/12.2.3
نویسنده
محمدحسن احمدی*
پردیس فارابی دانشگاه تهران
چکیده
حدیث در حوزۀ علوم اسلامی کمتر به‌عنوان یک فرایند دیده شده است. از مقولۀ روش بودن، از خانوادۀ تاریخ بودن، ساختار مشخص داشتن و قصد ماندگاری از ارکان مهم این فرایند میراثی در اسلام است. طبقه‌بندی از مباحث اصلی فلسفه علم است و یکی از راه‌های تحلیل درست تاریخ، توجه به طبقه‌بندی تاریخی است. در علوم تاریخی، آنچه به یک طبقه‌بندی معنا می‌دهد، صرفاً امکان ذهنی و منطقی آن نیست بلکه واقعیت تاریخی نیز نباید از نظر دور ماند. ازاین‌رو اصلی را با‌ عنوان «لزوم معناداری طبقه‌بندی» تعریف می‌کنیم و سه طبقه‌بندی «‌موضوعی»‌، «دوره‌ای» و «شیعه-اهل سنت» را که بسیار مورد توجه است، بررسی می‌کنیم. تقسیم حدیث به شیعه و سنی از نمونه رایج این تقسیم‌ها در تاریخ حدیث است. به‌طور کلی تبیین روابط بین حدیث شیعه و سنی، مبتنی بر رویکرد تاریخی، این نتیجه روشن را به دنبال خواهد داشت که این طبقه‌بندی، دارای مبنای کاملاً قابل دفاعی در تحلیل دقیق تاریخ حدیث نیست؛ زیرا آنکه هریک از روابط پنج‌گانه، اعم از اتحاد، واکنش، متن و حاشیه، اقتباس و تمایز تنها با بخشی از احادیث و نه همۀ آن‌ها مرتبط است. طبقه‌بندی مبتنی بر واقعیات تاریخی، از منطق قابل‌ دفاع‌تری در تحلیل تاریخی حدیث برخوردار است.
کلیدواژه‌ها
شیعه؛ اهل سنت؛ حدیث؛ طبقه‌بندی؛ تاریخ حدیث
مراجع
 

  1. ابن حجر عسقلانی، فتح الباری شرح صحیح البخاری، بیروت: دار المعرفة، 1379ق.
  2. احمدی، محمدحسن، نقش امام محمدباقرR در تدوین و تبیین مذهب امامیه، پایان‌نامه به راهنمایی حجت‌الاسلام محسن الویری، ۱۳۸۶ش.
  3. الاعظمی، مصطفی، دراسات فی الحدیث النبوی و تاریخ تدوینه، بیروت: المکتب الاسلامی، 1400ق.
  4. پاکتچی، احمد، مدخل حدیث، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی ج17، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى ـ تهران، 1385ش.
  5. حیدر، اسد، الامام الصادق و المذاهب الاربعه، بیروت: دار الکتاب العربی، 1390ق.
  6. سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایه، قم: مؤسسه امام صادقR، 1414ق.
  7. سجادی، سید صادق و هادی عالم‌زاده، تاریخ‌نگاری در اسلام، تهران: سمت، 1383ش.
  8. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، العرف الوردی فی أخبار المهدی، تحقیق محمدکاظم موسوی، بی‌جا: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه، 1420ق.
  9. ـــــ ، تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی، بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیه، 1424ق.
  10. شهید ثانی، زین‌الدین الجبعی العاملی، الرعایة فی علم الدرایه، قم: مکتبة آیت‌الله مرعشی، 1413ق.
  11. شیخ بهایی، محمد بن حسین بن عبدالصمد، الوجیزة فی علم الدرایه، سنگی، بی‌تا.
  12. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی لمطبوعات، 1393ق.
  13. عسکری، سید مرتضی، القرآن ‌الکریم و روایات المدرستین، بی‌جا: دانشکده اصول‌الدین، 1378ش.
  14. کشی، محمد بن عمر، رجال کشی، مشهد: دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مشهد، مرکز تحقیقات و مطالعات، 1348ش.
  15. گلدزیهر، ایگناس، مذاهب التفسیر الاسلامی، تعریب عبدالحلیم نجار، قاهره: مکتب الخانجی، 1374ق.
  16. مدیرشانه‌چی، کاظم، تاریخ حدیث، تهران: سمت، 1377ش.
  17. مسلم، ابوالحسن مسلم بن الحجاج قشیری النیسابوری، صحیح مسلم، تحقیق محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا.
  18. مهریزی، مهدی، «روایات تفسیری شیعه، گونه‌شناسی و حجیت»، فصلنامۀ علوم حدیث، 1389، شمارۀ 55، ص3ـ36.
  19. معرفت، محمد‌هادی، التفسیر الاثری الجامع، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، 1384ش.
  20. موتسکی، ‌هارالد، حدیث اسلامی: خاستگاه و سیر تطور، ترجمۀ مرتضی کریمی‌نیا، نشر دانشکده حدیث، 1389ش.
  21. مهدوی راد، محمدعلی، تدوین الحدیث، بیروت، لبنان: دار الهادی، 1427ق.
  22. واعظ‌زاده خراسانی، محمد، «وحدت و انسجام اسلامی از نگاه آیت‌الله بروجردی»، مجلۀ کیهان فرهنگی، شمارۀ 257، ۱۳۸۶، ص45ـ51.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 582
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 548